Dünyanın kuru kayısı gereksiniminin büyük kısmını karşılayan Malatya, tarihinin en güç üretim dönemiyle karşı karşıya.
2025 yılı Nisan ayında yaşanan zirai don ve soğuk hava dalgası, kayısı ağaçlarını çiçekte yakalayarak büyük bir ziyana yol açtı. Malatya’da her yıl ortalama 90-100 bin ton düzeyinde gerçekleşen kuru kayısı üretiminin bu yıl 5 bin tonu bile bulamayacağı öngörülüyor.
İklim şartlarındaki aşırılıklar tarım dalını derinden etkiliyor. Türkiye, 2025 yılına iklim krizinin tesirlerini tüm şiddetiyle hissederek girdi.
“Don ve sıcaklık ekstremi çiftçiye nefes aldırmıyor”
Ege İhracatçı Birlikleri Sürdürülebilirlik ve Organik Eserler Koordinatörü ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği Lideri Mehmet Ali Işık, yaşanan süreci şöyle özetledi: “40 yılı aşkın müddettir kuru meyve ihracatındayım. 36 ili etkileyen ve bu kadar geniş çapta eser kaybına yol açan bir tabiat olayını birinci kere görüyorum. Nisan’da eksi 17 dereceye kadar düşen sıcaklıklar, kayısıdan fındığa, üzümden kiraza kadar pek çok eserde tarihi rekolte kayıplarına neden oldu. Temmuz ayında ise 45 dereceyi bulan sıcaklıklarla ikinci darbe geldi.”
Işık, kuru kayısı üretiminin yok denecek kadar az olduğu bu dönemde, üreticinin bahçesini ayakta tutabilmesi için hemen finansal takviyeye muhtaçlık duyduğunu vurguladı. Işık, “Üreticilerimiz yüzde 50-60 faiz oranlarıyla kredi alarak bu bahçelere bakamaz. İşletmelerin ise emekçilerini koruyabilmesi, sabit masraflarını karşılayabilmesi için desteklenmesi kural. Hükümetimizin bu hususta acil aksiyon alması gerekiyor” formunda konuştu.
İhracatta yaklaşık 35 bin tonluk stok köprü misyonu görecek
2024/25 döneminden devreden yaklaşık 35 bin ton kuru kayısı stoku, yeni dönemde ihracat çarklarının dönmesi için dalın en büyük desteği olacak.
2024/25 döneminde Türkiye, kuru kayısı ihracatını 74.774 ton olarak tamamlayarak 377,4 milyon dolar gelir elde etti. Evvelki döneme nazaran ihracat ölçüsünde yüzde 12 artış görülürken, döviz getirisi yüzde 5 geriledi. 2023/24 döneminde ise 66.178 ton kuru kayısı karşılığında 398 milyon dolar gelir sağlanmıştı.
En çok kuru kayısı ihraç edilen ülkeler
Türkiye, 2024/25 döneminde 115 ülkeye kuru kayısı ihraç etti. İhracatın en yüksek gerçekleştiği birinci üç ülke 67,5 milyon dolarla ABD, 30,4 milyon dolarla Fransa ve 25,6 milyon dolarla Almanya biçiminde sıralandı.
A vitamini, potasyum, lif ve antioksidan açısından güçlü olan kuru kayısı, sindirim sistemini düzenleyici ve bağışıklık sistemini güçlendirici özellikleriyle global pazarda sağlıklı atıştırmalıklar kategorisinde kıymetli bir yer tutmaya devam ediyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı