Sigmund Freud’un psikodinamik teorilerinin temel taşlarından biri olan bilinçdışı, kişinin şuurlu niyetlerinin ötesinde var olan, lakin tabiatıyla erişilemeyen içerikleri tabir eder.
Bilinçdışı Nedir?
Bilinçdışı, bireylerin direkt farkında olmadan zihinlerinde var olan fikir ve hislerin tümünü kapsar. Bu kavram, Sigmund Freud’un psikodinamik kuramının bir kesimi olarak ortaya çıkmıştır ve insanların davranışlarını, hislerini ve fikirlerini etkileyen, lakin şuurlu olarak erişemedikleri içerikleri söz eder.
Bilinçdışının Özellikleri:
Gizli Kanılar ve Hisler: Bilinçdışında, bireylerin şuurlu olarak kabul etmek istemedikleri yahut bastırdıkları niyetler ve hisler bulunur. Bu içerikler, ferdî tecrübelerin, travmaların yahut bastırılmış dileklerin bir yansıması olabilir.
Bastırma: Şahıslar, rahatsız edici fikir ve hisleri şuurlu zihinlerinden uzaklaştırmak için bastırma sistemini kullanabilir. Bu bastırılmış içerikler bilinçdışında birikir.
Otomatik Davranışlar: Bilinçdışı, günlük yaşantıda otomatikleşmiş davranışları ve alışkanlıkları da içerir. Örneğin, bir kişinin makul bir hareketi ya da alışkanlığı düşünmeden yapması.
Bilinçdışının İşleyişi:
Rüyalar: Bilinçdışının en değerli yansımalarından biri düşlerdir. Düşler, bilinçdışındaki niyetler ve hislerin sembolik bir formda söz bulduğu alanlardır. Freud, düşlerin bilinçdışının bir yansıması olduğuna inanmıştır.
Serbest Çağrışım: Psikoterapide, hür çağrışım usulü, bireylerin bilinçdışındaki niyetleri ve hisleri ortaya çıkarmak için kullanılır. Bu sistemle kişi, zihnindeki fikirleri sansürsüz bir formda tabir eder.
Sürükleyici Eşyalar: Günlük hayatta karşılaşılan eşyalar yahut olaylar, bilinçdışında yer alan his ve fikirlerle tetiklenebilir. Bu, birtakım davranışların yahut yansıların nedenini açıklayabilir.
Bilinçdışının Belirtileri:
Gizli Dertler ve Endişeler: Birey, şuurlu olarak farkında olmasa da, makul durumlar yahut objeler karşısında çok telaş ve kaygı hissedebilir.
Davranışsal Kalıplar: Bilinçdışındaki içerikler, bireylerin makul davranışsal kalıplar geliştirmesine neden olabilir. Bu kalıplar çoklukla şuurlu fikirle uyuşmayabilir.
Rüya Temaları: Tekrarlayan hayal temaları yahut semboller, bilinçdışındaki belli fikir ve hisleri yansıtabilir.
Bilinçdışını Anlamanın Ruhsal ve Terapötik Ehemmiyeti:
Kişisel Farkındalık: Bilinçdışını anlamak, bireylerin kendileri hakkında daha derin bir farkındalık geliştirmelerine yardımcı olabilir. Bu, şahsî büyüme ve gelişim için değerli bir adımdır.
Terapötik Yaklaşımlar: Psikoterapiler, bilinçdışındaki içerikleri anlamak ve işlemek için çeşitli teknikler kullanır. Bu, kişinin travmatik tecrübelerle başa çıkmasına ve duygusal düzgünleşme sürecine katkıda bulunur.
Davranışsal Değişiklikler: Bilinçdışındaki olumsuz niyet ve hisleri fark ederek, bireyler davranışlarını değiştirme ve daha sağlıklı alışkanlıklar geliştirme fırsatı bulabilirler.