EY Responsible AI Araştırması’na nazaran; yapay zekâ teknolojilerinin benimsenmesi süratle artarken, bu teknolojinin etik ve muteber bir biçimde kullanılmasında gelişmiş sorumlu yapay zekâ tedbirlerini uygulayan şirketler rekabette öne çıkıyor. Araştırmaya katılanların %81’i bu uygulamalar sonrasında şirketlerinin inovasyonunu hızlandırdığını, %79’u ise verimlilik ve üretkenlik elde ettiğini belirtiyor. İştirakçilerin yaklaşık yarısı da gelir artışı (%54), maliyet tasarrufu (%48) ve çalışan memnuniyeti (%56) üzere kazanımlar elde ettiklerini tabir ediyor. İştirakçilerin yaklaşık 4’te 3’ü ise, yapay zekânın müşteri beklentilerini manaya ve değişen piyasa şartlarına süratli karşılık verme yeteneklerini geliştirdiğini belirtiyor.
Uluslararası danışmanlık, kontrol, garanti, strateji, kurumsal finansman ve vergi hizmetleri şirketi EY, Responsible AI Araştırması’nı yayımladı. Global çapta 21 ülkeden çeşitli bölümlerde faaliyet gösteren şirketlerin katıldığı araştırma kapsamında elde edilen bulgular, gelişmiş seviyede sorumlu yapay zekâ (AI) tedbirleri uygulayan şirketlerin rekabet avantajında öne geçtiğini gösteriyor. Bununla birlikte, araştırmaya katılan şirketlerin neredeyse tamamı; AI ile ilgili risklerden kaynaklanan maliyet baskılarıyla karşılaştıklarını belirtiyor. Şirketlerin yapay zekâ ile ilgili riskler için karşılaştıkları ortalama maliyet 4,4 milyon doları buluyor. Lakin şimdi her 10 üst seviye önderden sırf 1’i bu riskleri nasıl faal bir biçimde denetim edeceği konusunda hazırlıklı görünüyor. En yaygın riskler ise, yapay zekâ düzenlemelerine uyumsuzluk (%57), sürdürülebilirlik gayelerine olumsuz tesirler (%55) ve önyargılı çıktılar (%53) olarak sıralanıyor.
Responsible AI, etik riskleri en aza indirmeyi hedefliyor
Responsible AI (Sorumlu yapay zekâ), sistemleri geliştirirken ve kullanıma sunarken etik riskleri en aza indirgemeyi hedefleyen bir şablonu temsil ediyor. Yapay zekâ sistemlerinin toplum üzerindeki avantajları ve muhtemel ziyanları göz önünde bulundurularak planlama sürecinde şahısların önceliklendirilmesi amaçlanıyor. Bu noktadan yola çıkılarak gerçekleştirilen EY araştırması’na katılan üst seviye yöneticilerin büyük çoğunluğu, şirketlerinde sorumlu yapay zekâ uygulamalarına dair 10 tedbirden 7’sini hayata geçirdiklerini belirtiyor. Araştırmada öne çıkan başka bulgular ise şöyle sıralanıyor: Araştırmaya katılanların %81’i bu uygulamalar sonrasında şirketlerinin inovasyonu hızlandırdığını, %79’u ise verimlilik ve üretkenlik elde ettiğini belirtiyor. İştirakçilerin yaklaşık yarısı da gelir artışı (%54), maliyet tasarrufu (%48) ve çalışan memnuniyeti (%56) üzere kazanımlar elde ettiklerini tabir ediyor. Uygulamaların benimsenme oranının ise teknoloji, medya ve telekomünikasyon dalında daha da yüksek olduğu görülüyor. Bu bölümde, temel hizmetlerin sunumu büyük ölçüde teknoloji ve dataya dayandığı için sorumlu yapay zekâ uygulamaları kritik kıymet taşıyor.
Yapay zekânın tesirli uygulanmasında denetim noktalarının belirlenmesi gerekiyor
Araştırmada, birçok üst seviye başkanın AI ile ilgili riskleri azaltmak için hakikat denetimleri nasıl uygulayacakları konusunda şimdi net olmadığı görülüyor. Araştırmada ele alınan beş yapay zekâ riskine karşı uygun denetim tariflerinin nasıl olması gerektiğine dair üst seviye yöneticilerin sırf %12’sinin hakikat karşılık verdiği görülüyor. Yapay zekâ risklerinde sonuncu sorumlu olan risk yöneticileri ise %11 ile ortalamanın altında kalıyor. Çalışanların yapay zekâ faaliyetleri yaygınlaştıkça, bu risklere yönelik uygun denetim muhtaçlığının da artması bekleniyor.
Ayrıca birtakım şirketler, çalışanların bağımsız olarak yapay zekâ araçları geliştirme yahut kullanmasıyla ilgili artan bir taleple karşı karşıya. Araştırmaya katılan şirketlerin üçte ikisi, bu çeşit faaliyetlere müsaade veriyor; lakin bunların yalnızca %60’ı bu araçların sorumlu yapay zekâ unsurlarına uygun biçimde kullanıldığından emin olmak için resmi siyaset ve çerçevelere sahip.
Araştırmada yöneticilerin yapay zekâ yönetişimi ve denetim düzeneklerini güçlendirmek ve iş sonuçlarını uygunlaştırmak için atabilecekleri üç adım şu formda belirtiliyor:
1. Sorumlu yapay zekâya yönelik kapsamlı bir yaklaşım benimsenmesi:
Yapay zekâ yatırımlarından, bilhassa finansal performans ve çalışan memnuniyeti üzere kritik alanlarda daha fazla paha elde etmek için şirketlerin yapay zekânın etik ve muteber kullanım seyahatinde ilerlemesi gerekiyor. Kapsamlı bir yaklaşım; sorumlu yapay zekâ unsurlarının net bir halde tanımlanmasını ve paylaşılmasını, bu prensiplerin denetim sistemleri, anahtar performans göstergeleri (KPI’lar) ve eğitimlerle uygulanmasını içeriyor.
2. Üst idarede yapay zekâya yönelik bilgi düzeyinin güçlendirilmesi:
Yapay zekâ, tertipleri her açıdan etkiliyor. Bu nedenle, üst seviye yöneticilerin bu yenilikçi teknolojinin sunduğu potansiyeli ve beraberinde getirdiği riskleri anlaması kritik değer taşıyor. Bu kapsamda, en büyük bilgi eksikliklerin nerede olduğunun belirlenmesi ve maksada yönelik eğitimlerle tertipte bu alanların güçlendirilmesi gerekiyor. Ayrıyeten araştırmada yapay zekâ risklerine en yakın konumların gerekli tedbirler konusunda tam bilgi sahibi olduğundan emin olunması öneriliyor.
3. Gelişmekte olan agentic yapay zekâ risklerinin önüne geçilmesi:
Agentic yapay zekâ (insan müdahalesine gereksinim duymadan otonom karar alabilme yeteneği) güçlü yeni yetkinlikler vaat ederken, tıpkı vakitte birtakım riskler de getiriyor. İşletmelerin bu riskleri tanımlaması, uygun siyasetleri benimsemesi ve sağlam bir yönetişim ile izleme düzeneği kurması kritik değer taşıyor.
EY Türkiye Danışmanlık Kısmı Şirket Ortağı, Yapay Zekâ ve Data Hizmetleri Lideri Serter Baltacı araştırma sonuçlarıyla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Yapay zekâ iş süreçlerine giderek daha derinlemesine entegre hayli, önderlerin önünde net bir tercih beliriyor: Sorumlu yapay zekâ sırf bir operasyon olarak mı ele alınacak, yoksa stratejik bir itici güç olarak mı görülecek? İkinci yolu seçenler güçlü yönetişim, net prensipler ve şuurlu liderlik sayesinde potansiyel riskleri rekabet avantajına dönüştürebilirler. EY Responsible AI Araştırması’nda da görüldüğü üzere, şirketler etik ve emniyetli yapay zekâ uygulamalarını hayata geçirdiklerinde, hem muhtemel riskleri azaltmada hem de kıymet kazanımı hızlandırmada büyük bir katkı sağlıyor. Üstelik bu yalnızca bir ahenk sürecini değil; inanç, inovasyon ve pazarda öne çıkmanın da itici gücünü oluşturuyor. Bu sebeple sorumlu yapay zekâ prensiplerini temel iş işlevlerine dahil eden şirketler, verimlilik kazanımları elde etmeye, daha güçlü gelir artışı sağlamaya ve günümüzün yapay zekâ odaklı iktisadında rekabet avantajlarını sürdürmeye daha yatkın olacaktır.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı