Dünya analitik lideri SAS’ın desteğiyle hazırlanan yeni IDC Bilgi ve Yapay Zeka Tesir Raporu, iş dünyasında yapay zekâya duyulan inanç ile bu inancı besleyecek kurumsal altyapılar ortasında kritik bir boşluk olduğunu gözler önüne serdi. Yeni datalar, kuruluşların YZ’ya duyduğu itimadı, etikve inançlı bir biçimde yönlendirme konusunda gereğince hazır olmadığını ortaya koyuyor.
Araştırmanın en çarpıcı bulgularından biri, kuruluşların neredeyse dörtte üçünün (%78) YZ’ye “tam güven” duyduğunu beyan etmesine karşın, sırf %40’ının YZ sistemlerini muteber kılmak için gereken yönetişim, açıklanabilirlik ve etik tedbirlere yatırım yapıyor olması. Bu uçurum, bilhassa üretken YZ üzere yeni kuşak teknolojilerin süratli yayılımıyla daha da derinleşiyor. İştirakçilerin %48’i üretken YZ’ye “tam güven” duyduğunu belirtirken, klâsik YZ’de bu oran yalnızca %18 düzeyinde kalıyor.
Küresel ölçekte güven–yatırım dengesizliği dikkat çekerken, META (Orta Doğu, Türkiye ve Afrika) bölgesinde Türkiye olumlu bir ayrışma gösteriyor. Güvenilirlik endeksinde en yüksek skora sahip ülke olarak Türkiye, tesir skorunda (3.30) global ortalamanın üzerinde bir performans sergiliyor. Ayrıyeten “güven ikilemi” oranının %45 düzeyinde olması, Türkiye’nin global ortalamanın (%46) biraz altında kalarak bu alanda daha istikrarlı bir tablo çizdiğini ortaya koyuyor.
Güven Yatırıma, Yatırım Getiriye Dönüşüyor
Rapor, bu inanç açığını kapatmanın yalnızca bir risk idaresi sorunu değil, tıpkı vakitte direkt bir ticari fırsat olduğunu vurguluyor. Araştırmada “güvenilir YZ liderleri” olarak sınıflandırılan, yani sistemlerini daha etik, şeffaf ve inançlı hale getirmek için gereken uygulama ve teknolojilere yatırım yapan kuruluşların, YZ projelerinde yatırım getirisini ikiye katlama mümkünlüğünün başkalarına nazaran %60 daha yüksek ve muvaffakiyet oranlarının 1,6 kat daha fazla olduğu görülüyor.
IDC Yapay Zekâ ve Otomasyon Uygulamaları Araştırma Yöneticisi Kathy Lange, “Araştırmamız bir çelişkiyi ortaya koyuyor: İnsan gibisi etkileşim sunan YZ tipleri, güvenilirlik ya da doğruluk seviyesinden bağımsız olarak daha yüksek itimat yaratıyor. Bu durum, önderlere ‘Bu teknolojiye güveniyoruz, pekala hakikaten sağlam mi?’ sorusunu sordurmalı” diye konuştu.
Güven Açığını Kapatmak İçin Teknoloji Cevabı
Araştırmaya katılan kurumların sırf %2’si yapay zekâ yönetişim çerçevesi oluşturmayı öncelikleri ortasına koyarken, %10’dan azı sorumlu yapay zekâ siyasetine sahip. İştirakçilerin en sık lisana getirdiği kaygılar arasında veri kapalılığı (%62), şeffaflık ve açıklanabilirlik (%57) ile etik kullanım (%56) öne çıkıyor.
Raporun işaret ettiği temel mahzurlar; zayıf data altyapısı (%49), yetersiz bilgi yönetişimi (%44) ve organizasyonel yetkinlik eksikliği (%41) olarak öne çıkıyor. Kurumsal dataların %80’inden fazlasını oluşturan ve her yıl %50-60 büyüyen yapılandırılmamış datalar (metinler, e-postalar, raporlar vb.) ise bu zorluğun merkezinde yer alıyor.
Yapay zekâya duyulan sezgisel inanç kaçınılmaz olsa da bu itimadın sürdürülebilir ve bedel yaratıcı olması lakin sağlam bir bilgi temeli, şeffaf yönetişim ve güvenilirliği merkezine alan teknolojik tahlillerle mümkün. Kurumların önündeki acil misyon, bu inanç zorunluluğunun gerektirdiği altyapı yatırımlarını hızlandırmak.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı