Bilim insanları, 5G/6G ve yapay zeka teknolojilerinin afet anlarında hayat kurtarmadaki kritik rolüne dikkat çekiyor.
Türkiye, zelzelelerin sık yaşandığı bir coğrafyada yer alıyor. Yeditepe Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Oğuz Bayat, bilhassa afet sonrası “altın saatler” olarak bilinen birinci 72 saatin hayati ehemmiyet taşıdığını belirterek şu ihtarda bulundu:
“Arama-kurtarma çalışmalarının suratı ve aktifliği, kurtarılan hayatların sayısını direkt etkiliyor. Lakin afet anlarında kablosuz bağlantı altyapısı, trafik yoğunluğu ve baz istasyonlarının kapasite hudutları nedeniyle yetersiz kalabiliyor.”
5G/6G ve Yapay Zeka’nın Kritik Rolü
Prof. Dr. Oğuz Bayat, bu sorunu aşmak için yapay zekâ dayanaklı ağ idaresi ve 5G/6G bağlantı teknolojilerinin ehemmiyetine dikkat çekerek şunları söyledi:
“5G/6G’nin ultra sağlam düşük gecikmeli irtibat (URLLC) özelliği, yapay zeka ile desteklendiğinde ve hassas pozisyon tespitiyle birleştirildiğinde, afet bölgelerinde bağlantı çok daha süratli ve sağlam bir formda sağlanabilir. Yeni teknolojiler sayesinde, operatörler ağ alan trafik kapasitesini 4G teknolojilerine kıyas ile 100 kata kadar artırabilir.”
“Ayrıca, ağ planlamasında kullanılabilecek ağ dilimleme (network slicing), yapay zeka dayanaklı dinamik trafik çizelgeleme ve akıllı anten teknolojileriyle, bölgeye özel gereksinimlere dinamik formda karşılık verebilecek ağlar oluşturulabilecek. ‘Dikey uygulama’ olarak isimlendirilen yapay zeka ağ araçlarıyla değişken durumlara otonom olarak müdahale edilip ağ kalitesi artırılabilir.”
“1-10 milisaniye düzeylerinde gecikme mühletleri sayesinde, drone ve robotlar büyük hücre ağları üzerinden küme halinde yönetilebilir. Böylelikle, arama-kurtarma operasyonlarında bu araçlar çok daha faal kullanılabilir ve enkaz altındaki bireylerin tespiti anlık olarak sağlanabilir.”
Dünyadan 5G/6G ve Afet İdaresi Örnekleri
Bu teknolojilerin afet idaresinde nasıl kullanıldığına dair çeşitli ülkelerde yapılan pilot çalışmalar dikkat çekiyor:
Japonya ve Güney Kore
- Deprem ve tsunami risklerine karşı, 5G/6G’nin düşük gecikmeli irtibat imkanları test ediliyor.
- Özellikle drone tabanlı arama-kurtarma sistemleri ve akıllı sensör ağları üzerinde çalışılıyor.
Çin
- 5G/6G takviyeli acil irtibat araçları geliştirildi.
- Deprem ve sel üzere durumlarda süratli heyetim yapılabilen taşınabilir baz istasyonları kullanılıyor.
ABD
- FEMA ve kimi üniversiteler, yapay zeka ile eğitilmiş sensörler ve robotları enkaz altındaki şahısların yerini tespit etmek için deniyor.
Avrupa
- Horizon 2020 projeleri kapsamında yapay zeka ve robotik sistemler afet senaryolarında test ediliyor.
Geleceğin Afet İdaresi: Akıllı, Süratli ve Etkili
Teknolojik tahlillerle desteklenen afet idaresi, kriz anlarında toplumun direncini artırıyor. 5G/6G tabanlı acil irtibat merkezleri sayesinde irtibat çizgilerinin çökme riski en aza indirilecek.
Ayrıca:
- Akıllı kent uygulamaları sayesinde altyapılar otomatik olarak tekrar yönlendirilebilecek.
- Yapay zeka tabanlı simülasyonlarla riskler evvelce öngörülebilecek ve müdahale planları daha aktif hazırlanabilecek.
Dünyadaki örnekler gösteriyor ki, 5G/6G teknolojileri ve yapay zeka, afet anlarında en büyük yardımcılarımızdan biri olacak.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı