Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği, Memleketler arası Pak Güç Günü açıklamasında güce erişim hakkına, pak gücün omurdaki vazgeçilemez önemine dikkat çekerek yenilenebilir güç kaynakları kullanımı, güç verimliliği uygulamaları ve mevcut en pak güç teknolojileri ile iklim değişikliğine karşı duralım daveti yaptı
İnsan ve gezegenin faydasına pak güce adil ve kapsayıcı bir geçiş için farkındalığı artırma ve harekete geçme daveti günü olarak ilan edilen 26 Ocak Memleketler arası Pak Güç Günü’nde herkesin güce erişim hakkı ile pak gücün hayattaki vazgeçilemez kıymetini vurgulayan İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği (SÜT-D) Lideri Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu yenilenebilir güç kaynakları kullanımı, güç verimliliği uygulamaları ve mevcut en pak güç teknolojileri ile iklim değişikliğine karşı duralım daveti yaptı.
Uluslararası Pak Güç Günü
SÜT-D Lideri Prof. Dr. Filiz Karaosmanoğlu “Birleşmiş Milletler(BM) Genel Kurulu 2023 kararı ile insan ve gezegenin faydasına pak güce adil ve kapsayıcı bir geçiş için farkındalığı artırma ve harekete geçme daveti günü olarak ilan edilen 26 Ocak Milletlerarası Pak Güç Günü için tarih seçiminde Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı (IRENA) kuruluş günü olan 26 Ocak 2009 temel alındı. Güç kesimi için dönüm noktası olan IRENA Kuruluş Konferansı’nda 75 ülkenin tüzük imzasıyla global güç gidişatını biyokütle, güneş, rüzgar, su kaynaklarının elektrik, ısı, soğuk, katı-sıvı-gaz yakıtların üretiminde kullanılması ile güce erişim ve güç güvenliği sağlanması, düşük karbonlu iktisatta büyüme ve refaha ulaşılması hedeflenerek bilgi, teknoloji, siyaset, strateji, finans için bağımsız, hükümetler ortası mükemmeliyet merkezi vazifeye başladı.Ülkemiz merkezi Abu Dabi’de olan IRENA kurucu ve en aktif üyelerinden biri olup halen Avrupa Birliği dahil 170 üye bulunmakta” bilgisini vererek Memleketler arası Pak Güç Günü, pak gücün yaygın bilinirliği için önemli vurgusu yaptı.
Herkes için güce erişim
BM 2030 Gündemi için 2015’te üç kelam vererek aşırı yoksulluğu sona erdirme; eşitsizlik ve adaletsizlik ile çaba; iklim değişikliğini düzeltme için BM Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları(SKA) ile ilerliyoruz. SKA7’de “Herkes için karşılanabilir, sağlam, sürdürülebilir ve çağdaş güce erişim sağlama” tarifli. IRENA, Memleketler arası Güç Ajansı(IEA), BM İstatistik Kısmı (UNSD), Dünya Sıhhat Örgütü (WHO) işbirliğinde hazırlanan SKA7’yi Takip Etme:2024 Güç İlerleme Raporu’nda 2021’de toplam kesin güç tüketimindeki yenilenebilir güç kaynaklarının hissesi yüzde 18,7 olup; 2022 yılında 7,2 milyar insan elektrik şebekesine bağlıyken 685 milyon kişi elektriğe, 2,1 milyar kişi ise pak pişirme yollarına erişemedi. Pak güce takviye emeliyle gelişmekte olan ülkelere yapılan milletlerarası finansal akışların 2022’de 15,4 Milyar Dolar olduğunun belirtildiğine dikkat çeken Prof.Karaosmanoğlu herkes için güce erişim hakkı, insan ve gezegen için pak güce erişim hakkının ehemmiyetini söz etti.
İklim değişikliği, karbonsuzlaşma ve pak enerji
İnsan, insan için tüketip üretirken, günlük hayatta ve iş dünyasında, direkt ve dolaylı tesirlerle iklim değişikliğine sebep olan sera gazları emisyonu salınır, global sıcaklık artar ve iklim değişir. Statista global sera gazları 2023 sektörel yüzdesel dağılımında elektrik:26, ulaştırma:15, sanayi:11, tarım:11, yakıt üretimi:10, endüstriyel prosesler: 9,arazi kullanımı, arazi kullanım değişikliği ve ormancılık: 7, binalar 6, atık v.d.: 4 olup güç kaynaklı emisyonların iklim krizine önemli tesiri ortadadır.Elektrik üretiminin büyük kısmı kömürlü santral, ulaştırmada ise kara nakliyeciliği kökenli. Dünya Meteoroloji Örgütü(WMO) hiç istenmeyen rekorlarla son on yılın kayda geçen en sıcak on yıl olduğunu, 2024’ün de sanayi öncesi periyotlara nazaran 1,55oC daha sıcak olduğunu açıkladı bilgilerini veren Dr. Karaosmanoğlu bu korkutucu sayılar bize güçte karbonsuzlaşma yolunda pak güç ile ilerleme gereğinin tartışılamaz yerini gösteriyor dedi.
İklim değişikliğine karşı duralım
Prof. Karaosmanoğlu “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verisine göre 2023 yılı elektrik üretimi kaynak bazında incelendiğinde, üretimin %36,2’si kömürden, %21,0’i doğal gazdan, %19,3’ü hidrolik güçten, %10,3’ü rüzgâr gücünden, %6,7’si güneş gücünden, %3,4’ü jeotermal güçten ve %3,2’si öteki kaynaklardan sağlandı. Kasım 2024 prestijiyle elektrik üretimimiz 318,0 TWh olarak gerçekleşmiş, bu üretimin %40’ı yenilenebilir güç kaynaklarından sağlanarak Anadolu ve Rumeli’nin tabiat sermayesi güneş, rüzgar, su ve biyokütlesi yerli ve pak gücümüz oldu.Haziran 2024 Türkiye İstatistik Kurumu sayılarına nazaran ülkemizde 2022’de güç:71,8, tarım:12,8,endüstriyel süreçler ve eser kullanımı:12,5, atık:2,9 yüzde oranlarında emisyona neden oldu. “2053 Net Sıfır Emisyon Hedefi” için güç kökenli emisyonlarımızı “2053 Uzun Periyotlu İklim Değişikliği Stratejisi” doğrultusunda azaltmalıyız. Zira hepimiz iklim değişikliğinden sorumluyuz diyen Dr. Karaosmanoğlu iklim değişikliği afetinin daha da kötüsüyle yüzleşmemek için pak güç için harekete geçip karbonsuzlaşarak yenilenebilir güç kaynakları kullanımı, güç verimliliği uygulamaları ve mevcut en pak güç teknolojileri ile iklim değişikliğine karşı duralım daveti yaptı.
Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim Derneği(SÜT-D): SÜT-D, sürdürülebilir üretim ve tüketim konusunda toplumda güçlü tesir yaratmak için faaliyetler yaparak, en âlâ güç, su, atık idaresi ile kaynak verimli, mevcut en âlâ teknolojilerin kullanılması; etraf kirliliği,iklim değişikliği ve biyoçeşitlilik kaybı ile gayret edilmesi; insan ve tabiat dostu sürdürülebilir ömür kültürü ile sürdürülebilir kalkınma farkındalığının artırılması için çalışarak bilgi ve kapasite oluşturmak maksadı ile 2013 yılında kamu, iş ve akademi temsilcilerince kuruldu. SÜT-D etkinliklerinde resmi erk, mahallî idareler, üniversiteler, sivil toplum örgütleri ve medya ile yakın işbirliğinde olma, “Sürdürülebilirlik Yönetimi” toplumsal ve teknik taraflarıyla uğraş vermeyi öncelikli görmekte, bugün ve yarında insanoğlunun refah ve konforu için sivil toplum yeşil ve mavi gücünü sunmaktadır.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı