Misofonya, belli seslere karşı çok hassasiyet yahut tahammülsüzlük olarak tanımlanan bir nöropsikiyatrik bozukluktur. Birden fazla insanın fark etmediği günlük sesler, misofonya hastaları için dayanılmaz olabilir ve duygusal patlamalara yol açabilir. Çiğneme sesi, kalem tıklatması üzere sıradan sesler, bu rahatsızlığı olan bireylerde gerilim, öfke yahut tasa üzere ağır reaksiyonlara neden olabilir.
Misofonya Nedir?
Misofonya, makul seslere karşı olağandışı derecede güçlü bir duygusal reaksiyon geliştirme durumu olarak tanımlanır. “Sesten nefret” manasına gelen misofonya, birinci sefer 2001 yılında nöroloji literatürüne girmiştir.
Misofonya Belirtileri
Misofonya, hafif rahatsızlıktan önemli duygusal yansılara kadar farklı şiddetlerde görülebilir.
1. Duygusal Yansılar:
Öfke ve Hudut: Sesleri duyunca ani hudut patlamaları olabilir.
Kaygı ve Gerilim: Ses duyulduğunda huzursuzluk ve anksiyete baş gösterebilir.
Kaçınma Davranışları: Kişi sesin geldiği ortamdan uzaklaşmak isteyebilir.
2. Fizikî Yansılar:
Kalp çarpıntısı
Terleme
Titreklik ve gerginlik
Misofonyaya Neden Olan Sesler
Misofonya rahatsızlığına neden olan sesler ekseriyetle sistemli ve tekrarlayan seslerdir:
Ağız Sesleri: Çiğneme, yutkunma, ağız şapırdatma
Nefes Alma Sesleri: Burundan soluma, horlama
Parmak Sesleri: Kalem tıklatma, parmak şıklatma
Elektronik Sesler: Saat tıklaması, klavye tuş sesi
Misofonyanın Nedenleri
Misofonyanın kesin nedeni şimdi tam olarak anlaşılmamıştır, fakat kimi teoriler ortaya atılmıştır:
Beyin Hassasiyeti: Beynin işitsel ve duygusal yansıları işleyen kısımlarındaki çok aktivite.
Sinir Sistemi Hassasiyeti: Kişinin merkezi hudut sisteminin dış uyaranlara çok hassas olması.
Genetik Faktörler: Aile içinde benzeri rahatsızlıklar görülmesi.
Travmatik Tecrübeler: Çocukluk devrinde yaşanan olumsuz tecrübeler de tesirli olabilir.
Misofonya Nasıl Teşhis Edilir?
Misofonya, psikiyatristler yahut nörologlar tarafından özel testlerle teşhis edilir. Kişinin seslere verdiği duygusal ve fizikî yansılar ayrıntılı bir biçimde kıymetlendirilir.
Misofonya Tedavi Yöntemleri
1. Terapiler:
Bilişsel Davranışçı Terapi (CBT): Kişinin seslere karşı verdiği reaksiyonları yönetmesine yardımcı olur.
Tinnitus Retraining Therapy (TRT): Beyni belli seslere daha az hassas hale getiren özel terapi.
2. İlaç Tedavisi:
Misofonya için özel bir ilaç olmasa da tasa giderici ve antidepresanlar yarar sağlayabilir.
3. Duyusal Alıştırmalar:
Beynin sesi farklı halde algılamasını sağlamak için dikkat dağıtıcı teknikler kullanılabilir.
Misofonya ile Başa Çıkma Yolları
Kulaklık Kullanımı: Gürültülü ortamlarda kulaklık kullanarak rahatsız edici sesleri engelleyin.
Rahatlama Teknikleri: Nefes antrenmanları ve meditasyon, gerilim yansılarını azaltabilir.
Destek Almak: Aile ve arkadaş takviyesi, toplumsal izolasyonu maniler.